Η (ΧΑΜΕΝΗ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

21.01.2018

Δημήτρης Γαρούφας

Αντί η χώρα να αναδειχθεί πρωταγωνίστρια στην  περιοχή, οδηγήθηκε στη  χρεοκοπία και την παρακμή
Από τον
Δημήτρη Γαρούφα
Με την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων στις γειτονικές βαλκανικές χώρες και το άνοιγμα των συνόρων την περίοδο 1989-1990, η χώρα μας ήταν η μόνη στα Βαλκάνια με δημοκρατικό πολίτευμα, σχετικά υψηλό βιοτικό επίπεδο και συμμετοχή στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ, δηλαδή σε φορείς στους οποίους διακαώς επιθυμούσαν συμμετοχή οι γειτονικές χώρες. Σε αυτές, οι πιο προοδευτικές δυνάμεις περίμεναν από την Ελλάδα πρωτοβουλίες που θα βοηθούσαν στον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας τους και στη σωστή λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών για εν καιρώ ένταξή τους στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ.
Η ανταπόκριση στις προσδοκίες των γειτονικών χωρών θα αναβάθμιζε αντανακλαστικά την Ελλάδα σε περιφερειακή δύναμη και θα δημιουργούσε μια άλλη προοπτική για τον Ελληνισμό, γιατί η χώρα μας θα αποκτούσε πλέον πολιτιστική και οικονομική ενδοχώρα. Θα μπορούσε να ζητήσει και να πετύχει, εν μέρει τουλάχιστον, οι φορείς της Ε.Ε. που θα απευθύνονταν στα Βαλκάνια να εδρεύουν στην Ελλάδα, ως πιο κοντινή χώρα της Ε.Ε., και μάλιστα στην πιο κοντινή μεγάλη πόλη, τη Θεσσαλονίκη, που είχε υποδομές (ΑΠΘ και ΠΑΜΑΚ, ΟΛΘ, ΔΕΘ, Κέντρο Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου, Εθνική Σχολή Δικαστών κ.λπ.).

ΠΗΓΗ https://www.dimokratianews.gr/content/82207/i-hameni-elliniki-eykairia-sta-valkania
Δυστυχώς, όμως, το ελλαδικό κράτος φάνηκε ανέτοιμο να αξιοποιήσει την ιστορική ευκαιρία, γιατί το πολιτικό προσωπικό της χώρας στην πλειονότητά του στερούνταν οράματος και αρκούνταν στην απλή, αλλά και κακή διαχείριση της εξουσίας...
Κάποιοι φορείς και πρόσωπα στη βόρεια Ελλάδα, που έβλεπαν να χάνεται αναξιοποίητη η ευκαιρία, πήραν την πρωτοβουλία και δημιούργησαν διαβαλκανικές ενώσεις με έδρα τη Θεσσαλονίκη (Ενωση Βαλκανικών Δικηγορικών Συλλόγων, Ενωση Οικονομικών Πανεπιστημίων ΝΑ Ευρώπης, Ενωση Θεάτρων ΝΑ Ευρώπης, Δίκτυο Βαλκανικών Πόλεων, Ενωση Δημοσιογραφικών Ενώσεων κ.λπ.), που, παρότι ήταν αποσπασματικές προσπάθειες, συνέβαλαν σε κάποιον βαθμό στη γνωριμία και την επαφή επιστημονικών φορέων της περιοχής, στην άμβλυνση των αντιθέσεων και την αναγνώριση σχετικά πρωταγωνιστικού ρόλου για την Ελλάδα στην περιοχή.

Ας μου επιτραπεί ενδεικτικά να αναφέρω παραδείγματα από δύο τέτοιες ενώσεις, στων οποίων τη δράση συμμετείχα. Η Ενωση Βαλκανικών Δικηγορικών Συλλόγων, στην οποία συμμετείχαν οι εθνικοί δικηγορικοί σύλλογοι από Ελλάδα, Αλβανία, Βουλγαρία, Σερβία, Ρουμανία και Κύπρο, που είχε έδρα τη Θεσσαλονίκη, διοργάνωνε σεμινάρια για νέους δικηγόρους από όλα τα Βαλκάνια στο Δίκαιο της Ε.Ε., ενώ ομόφωνα αποφάσισε τον Μάιο του 2006, σε γενική συνέλευση στο Βουκουρέστι, να ιδρυθεί διεθνές κέντρο διαιτησίας για τις εμπορικές διαφορές στα βαλκανικά κράτη στη Θεσσαλονίκη, με συμμετοχή και στήριξη από όλους τους δικηγορικούς συλλόγους των Βαλκανίων.

Στον χώρο του πολιτισμού είχαν συμφωνήσει τα εθνικά ή κρατικά θέατρα των βαλκανικών χωρών, με εποπτεία του ΚΘΒΕ, να συναντώνται κάθε δύο χρόνια με παραστάσεις αρχαίου δράματος (τέτοια συνάντηση έγινε επιτυχώς, τον Ιούνιο του 2007, στη Θεσσαλονίκη) και άρχισαν συχνότερα να ανεβαίνουν σε Σόφια, Τίρανα, Βελιγράδι, Βουκουρέστι παραστάσεις με έργα των Αριστοφάνη, Ευριπίδη κ.ά., ενώ την περίοδο εκείνη το ΚΘΒΕ είχε υπογράψει πρωτόκολλα συνεργασίας με όλα τα εθνικά θέατρα των βαλκανικών χωρών, πραγματοποιώντας πολιτιστικό άνοιγμα στα Βαλκάνια. Αν αυτές και άλλες, παρόμοιες προσπάθειες είχαν στηριχθεί τότε αποτελεσματικά από την επίσημη Πολιτεία και είχαν ενταχθεί στο πλαίσιο ευρύτερης στρατηγικής, θα είχαν γίνει θαύματα.

Αλλά δεν στηρίχθηκαν και, σε συνδυασμό με την έλλειψη θεσμικής μνήμης και συνέχειας, οι ενώσεις αυτές ατόνησαν και τα δίκτυα που δημιουργήθηκαν εγκαταλείφθηκαν, ενώ πολλαπλά μπορούσαν να αξιοποιηθούν και να συμβάλουν, αφενός, στην άμβλυνση των αντιθέσεων και την καλλιέργεια κλίματος φιλίας και συνεργασίας, αφετέρου, στη μεγέθυνση του ρόλου του Ελληνισμού, με ανάδειξή του ως σημαιοφόρου της ειρήνης, της δημοκρατίας και της ευρωπαϊκής προοπτικής στην ευρύτερη περιοχή.

Τα γράφω αυτά ενθυμούμενος τους νέους δικηγόρους από τα Σκόπια, που με πρόσκληση του ΔΣΘ έρχονταν πριν από χρόνια στη Θεσσαλονίκη για να παρακολουθήσουν σεμινάρια Κοινοτικού Δικαίου που διοργάνωνε ο ΔΣΘ μαζί με το Κέντρο Ευρωπαϊκού Δικαίου: Επιστρέφοντας στα Σκόπια σε κάποιον βαθμό προέβαλλαν την ευρωπαϊκή προοπτική και την αναγκαιότητα στενής συνεργασίας με την Ελλάδα, υποστηρίζοντας λύση στο πρόβλημα της ονομασίας συμβατή με την ιστορική αλήθεια.

Αν τέτοιες ή παρόμοιες προσπάθειες γίνονταν συστηματικά, αν υπήρχαν μακρόχρονη στόχευση και στρατηγική, άλλες θα ήταν η θέση και η επιρροή μας στην περιοχή και σαφώς από πιο πλεονεκτική θέση θα διαμορφώναμε ή θα διαπραγματευόμασταν και τη λύση στο θέμα των Σκοπίων.
Ας μην πούμε περισσότερα... Ο ιστορικός του μέλλοντος θα καταγράψει ότι στα τέλη του 20ού αιώνα οι γεωπολιτικές εξελίξεις δημιούργησαν μια ιστορική ευκαιρία ανάδειξης της Ελλάδας ως πρωταγωνίστριας στα Βαλκάνια, αλλά οι ασκούντες την εξουσία όχι μόνο δεν την αξιοποίησαν, λόγω έλλειψης οράματος και στρατηγικής, αλλά επιπλέον οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία και την παρακμή…
*Δικηγόρος, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης